‘Kan je als ambtenaar wel lid zijn van een club als de Lighthouse?’ Ik krijg de vraag wel vaker, maar mijn antwoord is altijd hetzelfde: jazeker! Inmiddels zit ik in het derde jaar van mijn lidmaatschap bij departement Amsterdam en het is van beide kanten een succes. Het biedt me inzicht in en kennisdeling met andere disciplines van de bouw en een waardevolle aanvulling op mijn netwerk. Aan de andere kant kan ik een uitleg geven over de beslissingen van het veelkoppige monster dat de gemeentelijke organisatie af en toe lijkt.

Zo komen er nog best wat regels, voorwaarden en loketten bij kijken als je een werk in uitvoering probeert te krijgen in de openbare ruimte. Soms zelfs met tegenstrijdige voorwaarden en op het frustrerende af. Dat begrijp ik ook en daar geef ik dan ook graag uitleg over. In totaal heeft gemeente Amsterdam zo’n 16.000 ambtenaren en nee, we zijn het echt niet altijd met elkaar eens. Juist daarom is het zo belangrijk om uit te leggen waarom sommige beslissingen worden genomen, en wat daarachter zit aan afweging en beleid bijvoorbeeld. Zijn bij een aannemer beslissingen vaak afweging tussen risico en geld, bij de gemeente zijn we (wettelijk) verplicht om alle hoeken te verkennen voor we een besluit nemen. Daar zitten dan ook wat complexere en ‘zachtere’ afwegingen bij zoals algemeen tegenover specifiek belang. En wanneer ben je zorgvuldig genoeg? Mensen staan in ieder geval vooraan in de rij als je het een keer niet goed doet. Die zorgvuldigheid kost tijd, waardoor het soms lijkt alsof de overheid traag is. Ik heb ook in het bedrijfsleven gewerkt en kan je vertellen dat het er bij een overheid echt niet rustiger aan toe gaat. En ik moet de eerste luie ambtenaar nog tegenkomen.

Dit soort inzichten helpen mijn departementsgenoten als ze tegen situaties aanlopen bij de gemeente. Aan de andere kant is het voor mij ook heel waardevol om lid te zijn. Daarbij dient mijn departement ook als een soort thermometer voor me. Ik krijg op informele wijze een gevoel van wat partijen in en rond Amsterdam vinden van de openbare ruimte, van het beleid. Niet alleen van de keuzes die we maken als gemeente, maar zeker ook van hoe we ze uitleggen. Een soort graadmeter dus: komt wat we bedacht hebben een beetje goed over?

Er zijn niet veel ambtenaren lid van Lighthouse Club. Ook ik heb dat niet zomaar besloten. Ik werk nu eenmaal bij de overheid, en het gevaar van belangenverstrengeling speelt uiteraard mee, al was het maar de schijn ervan. Functiescheiding is daarbij heel belangrijk. Zo ben ik niet degene die onderhandelt over contracten, of externen inhuurt. Ik heb deze afweging ook samen met mijn leidinggevende gemaakt. Als je bij het overwegen van lidmaatschap maar open en transparant bent, en zorgt voor functiescheiding, zal je zien dat het je juist heel veel kan brengen. Ook voor ambtenaren. Daarbij wil ik departementen graag adviseren overheden uit te nodigen om iets te vertellen over bijvoorbeeld een spraakmakend project. Het helpt je die kant van de wereld te zien. Zo leren we elkaar weer net een beetje beter begrijpen.

Michiel Stam
Departement Amsterdam